Eend in de Tuin
Als je erachter komt dat een eend besloten heeft haar nest in jouw tuin te maken wil dat lang niet altijd zeggen dat dat een goeie plek is.
Met name wilde Eenden hebben er een handje van op de meest onhandige plaatsen te gaan nestelen, vooral omdat de mannetjes vrij agressief zijn en nog proberen te paren als er al kuikens zijn. Daarom zoeken de eenden vooral beschutte plekken, soms op balkons of in met schutting omheinde tuinen, soms ook aan de overkant van een te drukke straat of op het dak van een garage als daar bomen overheen groeien die wat beschutting bieden. Alles is eigenlijk mogelijk.
Als je ziet dat er een eend aan het nestelen is geslagen zijn er een aantal dingen waar je aan zou moeten denken;
Als je geen nest in je tuin wilt kun je het verstoren. Doe dat zo snel mogelijk en vooral op een moment dat moeder aanwezig is, anders werkt het niet. Dan legt ze gewoon opnieuw of begint een heel nieuw nest op een andere plek in de tuin. Ze moet dus zien dat er dreiging is om de plek als onveilig te gaan zien.
Als je het wel leuk vindt om een familie eenden te zien opgroeien zijn er wat belangrijke aandachtspunten;
De tuin moet groot en veelzijdig genoeg zijn voor zo’n 12 kuikens die de hele dag willen eten.
In de meeste gevallen zul je ze zo’n 8 weken flink moeten bijvoeren met voer waar ze wat aan hebben. (watervogelopfokkorrel of kippenopfok. Geen brood of iets dergelijks).
De vijver, hoe groot ook, zal geregeld van schoon water moeten worden voorzien (vooral bij warm weer) om botulisme, bacteriële besmettingen en ziekte van Weil te voorkomen. Leg een tuinslang op de bodem bijvoorbeeld die je om de paar dagen een tijdje aan kunt zetten zodat ook het onderste water uit de vijver wordt geduwd.
Dat kan natuurlijk niet overal want het overstromende water moet wel weg kunnen.
Filters en andere manieren om de vijver schoon te houden falen met zoveel eenden. De filters lopen dicht en doen weinig meer na een aantal weken.
Als er vissen in de vijver zitten zullen die zware tijden tegemoet gaan. Dan is het dus waarschijnlijk beter om er niet aan te beginnen en of het nest te verstoren voordat het te laat is of de kuikens door de dierenambulance te laten verplaatsen (dat is eigenlijk alleen verantwoord als de kuikens ouder zijn dan 2 weken en liefst ouder om de kans op overleven te vergroten) of ophalen.
Moedereend gaat geregeld even op stap zonder de kuikens. Dat wil op zich niks zeggen. Als het koud is en ze blijft langer dan een uur weg is het wel zorgwekkend. Houdt het dan in de gaten want onderkoeling ligt de eerste anderhalve week voor de kuikens op de loer. Als de kuikens op het water zitten en ze beginnen ongecontroleerd te zwemmen (blijven niet netjes bij elkaar en drijven af) is het tijd om in te grijpen. Als ze op de kant liggen zullen ze elkaar tot op zekere hoogte warm kunnen houden. Maar als moeder ’s avonds bij het donker worden nog niet terug is wordt het tijd om ze naar binnen te halen en onder een lamp te zetten.
Als de kuikens de tuin niet te voet kunnen verlaten en moeder gaat er op enig moment vandoor ben jij de enige die ze kan grootbrengen. Als je te weinig tijd hebt kun je beter de dierenambulance te hulp roepen want anders wordt het al gauw een treurige bedoening.
Als ze de tuin wel te voet kunnen verlaten en er ligt een weg tussen de tuin en het open water waar de eenden naar toe willen kan het hele nest in eén keer platgereden worden. Als je ze ziet vertrekken is begeleiding dus vaak gewenst maar blijf uit de buurt en waarschuw verkeer ruim van tevoren zonder zelf gevaar te gaan lopen.
Minstens de helft van de kuikens gaan de eerste week niet overleven. Vooral in koude tijden. Alleen al omdat er geen 12 kuikens goed onder de moeder passen.
Dan zijn er ook nog kraaien, kauwen, reigers, eksters, haviken, marters en katten die allemaal wel een kuiken lusten. Sommige nesten redden het helemaal niet.
De kuikens kunnen na ongeveer anderhalve week hun eigen temperatuur regelen en als moeder er dan vandoor gaat kunnen ze het toch overleven maar alleen met jouw hulp, voer en bescherming of met hulp van de dierenambulance.
Als moeder er vóór die tijd vandoor gaat moeten de kuikens opgewarmd worden. Als je dat om de één of andere reden niet kunt, kun je beter de dierenambulance te hulp roepen.
Na zo’n zes weken kun je ze eventueel vangen en op open water zetten. Ze zijn dan groot genoeg om een redelijke kans te maken.
Soms zijn ze zomaar allemaal verdwenen ook al dacht je dat de tuin goed afgesloten is. Een klein gaatje is genoeg en als moeder te weinig eten vindt in de tuin zal ze de kuikens proberen uit de tuin te lokken. Als dat niet lukt kan ze er definitief vandoor gaan.
Dan kan ze de kuikens gewoon opgeven.
Als moedereend verdwenen is en je geen tijd hebt om op de kuikens te letten of ze te voeren, moet je de dierenambulance te hulp roepen.
Als moedereend goed voor de jongen blijft zorgen en ze moeten toch weg, vanwege de te vieze vijver of omdat ze de hele tuin verbouwen kun je ze vangen als ze een week of zes zijn. Doe het snel en ’s morgens, doe ze in een open kooi en zorg daarmee dat ze zoveel mogelijk zichtbaar blijven voor moeder die het waarschijnlijk van een afstandje zal bekijken maar het is ook mogelijk dat ze er gewoon meteen vandoor gaat. Probeer van tevoren een route te plannen die haar die mogelijkheid biedt om ze te blijven zien en maak er een snelle actie van.
Zet ze zo snel mogelijk uit zodat ze de rest van de dag aan de nieuwe omstandigheden kunnen wennen.
Houdt huisdieren altijd uit de buurt zodat de kuikens niet gaan wennen aan vriendelijke honden of katten want dat gaat ze later buiten de tuin opbreken.
Kuikens zijn suïcidaal vanwege domheid. Als er een putje is met brede sleuven, een gat of buis in de grond of spleten in de schutting zullen ze daar vaak invallen of vast raken. Wilde eendenmoeders gaan er in de buurt een tijdje misbaar staan maken dus je kunt zien wanneer er wat aan de hand is maar het komt dus vaak voor dat kuikens hulp nodig hebben en gered moeten worden. Moeder geeft het vaak snel op en beschouwt een vastgelopen kuiken als verloren.
Een rondje door de tuin om dat soort gevaarlijke plekken te vinden en af te dekken of dicht te maken is aan te raden. Vanaf een week of drie wordt get risico kleiner omdat ze snel groeien maar de eerste weken is alles waar een muis doorheen kan een serieus risico voor een eendenkuiken.
Kortom, het is nog niet makkelijk om van een Eendenfamilie in de tuin een prettige gebeurtenis te maken en het zo te houden. Het kan een slagveld worden als de omstandigheden niet gunstig zijn. Bij twijfel is het dan ook aan te raden de dierenambulance om hulp te vragen.