Verantwoord Eenden Houden



Ik was eigenlijk nooit een voorstander van het houden van vogels in gevangenschap. Omdat ik vond dat vogels vrij moeten kunnen vliegen. Maar ik heb dat wel een beetje bijgesteld. Toen ik zag hoe blij ons kuiken, nu een volwassen en trotse Kuifeend, rondzwom naast haar partner, bij een aardige hobby-eendenhouder die er alles aan doet om de vogels een plek te bieden waar ze zich thuis voelen, zag ik er geen kwaad meer in.
De vrije natuur is tenslotte al lang niet meer wat het geweest is. Als eenden niet neergeknald worden door jagers, gegrepen door marterachtigen, katten, vossen of de havik, kunnen ze nog blijven hangen in vis-snoer of netten.

Eenden zijn van nature eigenlijk vrij lui. Als ze voldoende voer hebben en soortgenoten, zijn ze gelukkig. Ze vliegen wel voor de lol maar hoeven niet zonodig kilometers ver te vliegen als ze alles wat ze nodig hebben dichtbij kunnen vinden.

Ik weet wel zeker dat het erg belangrijk is om zo'n eend zo natuurlijk mogelijk op te voeden. Zodat het ook met andere eenden kan omgaan. Anders blijft het een psychisch gestoorde vogel. En ze kunnen twintig jaar oud worden. Dat zou dus een vrij lang gestoord leven kunnen worden.
Dat zou ik zo'n vogel niet aan willen doen.
Onze grote spiegels, die we op weg van Lucky's hok naar haar badje hadden neergezet en de scheerspiegel in haar slaaphok hebben er, volgens ons, belangrijk aan bijgedragen dat onze single eend wist dat ze een echte eend was.
Ook al groeide ze in een erg on-eendse omgeving op.
Daarom was ze op een gegeven moment niet meer tevreden in haar eentje.
En verveelde ze zich snel. Ze had dringend een soortgenoot nodig.

Om dus verantwoord eenden te houden moet je er zeker meer van eén soort hebben.
Liefst een partner van het andere geslacht. Anders hou je zo'n vogel niet gelukkig en waarschijnlijk ook niet gezond.
Kuifeenden hangen bijna de hele dag rond op water. Als ze al aan land gaan is dat maar voor korte tijd en ze blijven vlak naast het water zitten.
Dus moeten ze genoeg water hebben om rond te kunnen zwemmen.
En omdat ze graag onder water naar voedsel zoeken moet dat water dieper zijn.
Dat laatste is ook belangrijk om te voorkomen dat het water te snel te vies wordt.
Ze poepen enorm veel en vaak en dat kan naar de bodem zakken in een diepere vijver.

Andere (zwem of loop)eenden zitten veel vaker op het land, grazen graag wat groen en die hebben dan ook de neiging om de rest van uw tuin helemaal te vernietigen.

Het is erg belangrijk dat het vijverwater goed en snel ververst kan worden.
Met een pomp , direct aangesloten op de riolering, kan vies water snel worden afgevoerd. Ik heb nu een pomp op de bodem maar dat is voor een diepe vijver NIET handig.
Als het water vies is kun je de pomp niet zien en wordt het dus moeilijk hem omhoog te halen als hij het een keer niet doet.
Handiger is een pomp op de kant met losse slangen om in het water te hangen.
Denk daarbij ook aan terugslagfilters op de afvoer zodat er geen rioolwater in de vijver raakt.

Filters om het water continu schoon te houden schijnen bij eenden slecht te werken. De filters slibben nogal snel dicht en worden onbruikbaar door de eendenpoep.
Ik heb zo'n hogedruk vat geprobeerd en die was na een kwartiertje hopeloos verstopt.

Ik vind geleewiekte vogels (geamputeerde vleugelpunt) maar zielepoten, dus persoonlijk wil ik op die manier geen vogels houden.
Ons Nonmannetje is geleewiekt maar alleen omdat Nena anders geen soortgenoot kon krijgen. Ze worden blijkbaar allemaal geleewiekt.
Liever zie ik complete vogels met gezonde vleugels en voorkom ik dat ze per ongeluk wegvliegen met netten.
Dat zorgt er ook voor dat ze niet door de havik gegrepen worden. En als er kuikens komen, dat de kuikens niet door kraaien of eksters geroofd worden.
Want dat is natuurlijk een groot gevaar. Dat is met onze eigen Lucky wel gebleken.
Kortwieken is een betere optie dan leewieken. Ik heb dat gedaan met onze Kuifman toen hij in het begin steeds tegen het net vloog omdat hij naar zijn vorige baas terugwilde.
Maar dat is nu niet meer nodig. Ze weten precies waar het net is. En komen er alleen nog tegenaan om de grens te verkennen.
Bij kortwieken knip je de eerste zes slagpennen van eén vleugel af. Daardoor kan de vogel geen hoogte meer maken en geen richting houden.

Pasted Graphic

Kuifeenden zijn winterhard. Andere oorspronkelijke soorten ook. Geimporteerde eenden of tamme soorten meestal niet.
Kuifeenden willen dus niet in een hokje zitten. Ook niet als het erg koud is of als het regent.
Ze hebben wel graag struikgewas aan de rand van het water waar ze onopvallend en ongestoord kunnen broeden en ze moeten natuurlijk niet in de snijdende wind blijven zitten. Beschutting moet dus voldoende aanwezig zijn. Of dat nu met een schutting of met plantengroei bereikt wordt is niet zo belangrijk.
Denk aan giftige plantensoorten vóórdat u ze plant. Berenklauw en dergelijke kunnen grote problemen veroorzaken.
Een eilandje in de vijver is ideaal. Moeilijker met schoonhouden, dat wel.

Pas vooral ook altijd op dat als het vriest, de eenden niet vastvriezen. Stromend water kan dat voorkomen.
Als dat niet mogelijk is, dan zou u de eenden zeker 's nachts binnen kunnen zetten met ruim water en voer.

Voor andere eenden zal er wel altijd een hutje of hok aanwezig moeten zijn.
En dat moet ruim genoeg zijn, te voorzien zijn van water en voer en gemakkelijk schoon te houden zijn.

vijverklaarklein

Ik heb nu (sinds oktober 2009) eindelijk zelf een eendenvijver maar zoals u op de nieuwspagina kunt lezen is dat geen makkelijke onderneming geweest en ik ben nog steeds niet helemaal blij met het resultaat.
Er zitten nogal wat haken en ogen aan het houden van eenden. Geen wonder dat er niet zoveel eendenhouders zijn.
Mijn eendenvraagbaak-man heeft een viertal vijvers die boven het riool liggen, die hij daardoor gewoon leeg kan laten lopen door de stop eruit te halen en dan weer vullen. Die vijvers zijn dus niet diep. Ongeveer 30 centimeter.

Een diepe vijver zoals de mijne (speciaal voor duikeenden natuurlijk) levert heel eigen problemen op.
Het riool ligt bijvoorbeeld 30 centimeter onder de vijverrand dus om hem helemaal leeg te maken heb je een pomp nodig.
En dat moet een goeie zijn omdat eenden allerlei troep uit de tuin in het water gooien. Dus een pomp met vermaler is geen overbodige luxe.
Door de hefboomwerking, de wet communicerende vaten en de waterdruk kan die pomp er zomaar voor zorgen dat je vijver leegloopt terwijl de pomp niet eens aanstaat.
Dus moet je er een extra handmatige afsluiter of een ontluchter opzetten om die zuiging te onderbreken.
Dan heb je nog een grondwaterput nodig want eén keer met de kraan bijvullen gaat nog wel, maar omdat je dat elke twee weken moet doen wordt het kraanwater veel te kostbaar.
Bovendien duurt het vullen van een vijver als de mijne bijna een volle dag met de kraan.
Met een redelijke grondwater pomp nog ongeveer twee uur. En dat is nog te doen.
Je eenden een hele dag op de kant houden is niet goed.

Een andere tekortkoming van de vijver is dat kuikens alleen op de kant kunnen komen als het water op niveau staat.
Er hadden dus op bepaalde plekken geleidelijke opgangen of trappen gemaakt moeten worden die het voor kuikens makkelijker zou maken. Achteraf is dat erg moeilijk toe te voegen. Dat had al in de eerste fase ingepland moeten zijn.
Voor een volgend nest heb ik dus al een bewegende kippentrap aan de steiger bevestigd en die ligt op een vlotter ( een lege gesloten petfles) zodat het steeds met de waterspiegel mee gaat, om de kuikens toch uit de vijver te kunnen laten als het water wat lager staat. Niet ideaal trouwens. Maar het werkt wel. Ik zit over andere en betere oplossingen te denken maar ben daar nog niet uit.

Een vijver als de mijne was, met 8 eenden er op, binnen een week groen en begon na drie weken bovendien flink te stinken.
Ik kon die eerste drie weken niets verversen omdat ik de eenden niet apart kon zetten en omdat verversen met kuikens op het water ook niet mogelijk was.
Ze mogen geen uren aan een stuk op het water zitten. Dat overleven ze niet. Ze moeten af en toe op de kant om op te warmen.
En als de waterspiegel eenmaal gezakt was, was dat niet meer mogelijk totdat het water weer bijgevuld was.

Daarom heb ik een makkelijk tijdelijk op te zetten afscheiding van bamboe en gaas gemaakt (zie foto) zodat ik de kuikens apart kan zetten als de vijver schoongemaakt moet worden.
Dus een apart stukje tuin voor dit soort gevallen is, achteraf gezien, erg nodig.

Het hok blijkt achteraf waardeloos. Er zit een luik aan de zijkant waar je de eenden door naar binnen zou kunnen laten maar duikeenden gaan zo'n zwart gat echt niet binnen. En om ze te dwingen zijn zelfs de kuikens veel te snel. Omdat er geen raam in de deuren zit zie je ook niet waar ze zitten zelfs al zou het je lukken om ze binnen te krijgen. Dus als je de deuren zou openmaken zijn de eenden zo weer buiten. Voorlopig dient dat ding dus alleen om de slibzuiger (met de bijbehorende lange slangen) neer te zetten die ik ook heb gehaald. En onder dat hok staat de UV-lamp die nodig is om de algen te bestrijden en om bacteriën tegen te gaan. Het water wordt daar continu doorheen gestuurd door een tweede (derde als je de grondwaterpomp meerekent) pomp die het hele jaar loopt om de UV lamp te voeden én om te voorkomen dat het water bevriest in de winter.

Kortom, begin er alleen aan als je absoluut zeker weet dat je dit ook echt wilt. Want anders wordt het een grote teleurstelling.
Als de waterkwaliteit te slecht wordt en je hebt geen mogelijkheden om het te verversen gaan de eenden uiteindelijk dood aan de ziektes die dat op kan leveren.
En de ene eend is daar nog gevoeliger voor dan de andere.