Samenvatting casus Marjan Reijnders, e-mail: mreijnders@solcon.nl

Man leeftijd: 49 jaar, getrouwd, 2 kinderen, directeur van zorginstelling

8 behandelingen adem- en ontspanningstherapie

setting/medebehandeling/verwijzing

2 jaar geleden psychotherapie gehad i.v.m. paniekaanvallen en onverwerkte gevoelens.

Nu verwezen door huisarts naar fysiotherapeut voor begeleiding en behandeling bij hyperventilatie en spanningsklachten

klachten/probleemstelling

effect

1 paniekaanvallen

verdwenen

2 symptomen van hyperventileren: "soppig" in het hoofd zich jachtig voelen, hartritmestoornissen, wazig zien, kokervormig blikveld

Sterk verbeterd

3 moe en suf

Sterk verbeterd

4 andere dag niet prettig voelen na nacht vast slapen

Sterk verbeterd

Wil oefeningen zich eigen maken en integreren in ADL.

Thuis goed; werk matig

Nijmeegse HVS lijst: 32

naar 26 en op eind naar 13.

1. diagnose

Paniekaanvallen, hyperventilatie klachten

 

 

 

 

2. beperkende voorwaarden:

-Starre beelden over zichzelf en over zijn werk (omgeving): hij ervaart een hoge werkdruk, mede doordat hij moeite heeft met delegeren van taken en hij prestatiegericht is. Hij is een agressieve vergaderaar, maar hij is niet zo assertief, als hij zich voordoet.

-Nu hij de stressoren (h)erkent is het de vraag in hoeverre hij deze en wil en kan veranderen. Hij reageert nog sterk op externe prikkels. Daardoor loopt het spanningsniveau bij het werk nog behoorlijk op en komt hij moe thuis.

-Gebruik van Seroxat

Ingang: instructies

Zit knieën wrijven: ademhaling rustiger, lichaam losser, minder gedachten, daarna slaapt hij beter. Doet deze oefening vaak, thuis, op werk en bij symptomen. Het geeft altijd verandering.

Achterkant voelen: contact lichaam, hoofd helder. Gebruikt hij vaak bij oefenen thuis.

Hoorbaar in- en uitademen: Houding losser en ruimer in hoofd, prettig. Doet hij dagelijks bij oefenen, thuis.

Element Hoorbaar uitblazen: gebruikt hij thuis en op werk als hij symptomen voelt. Effect: gezicht ontspant en symptomen verdwijnen.

Kortlig, knieën open en dicht: meer contact met lichaam. Gebruikt hij bij oefenen thuis.

Ruglig, voeten optrekken: meer contact met onderlichaam en meer ruimte in hoofd. Doet hij vaak bij oefenen thuis.

Stand benen wrijven: meer contact met lichaam en rustiger hoofd. Soms thuis.

Uitdrukking gezicht: Houding losjes, helder en rustig in hoofd. Doet hij dagelijks, thuis en op werk.

Hoofd rollen: wordt rustig in het hoofd. Soms thuis.

 

handgrepen

Tweetal, wervelkolom houden en schommelen: heeft hem bewuster gemaakt van samenhang tussen de wervelkolom, het ademen en het ontspannen.

Tweetal, zit, lendenadem: ademen gaat vanzelf, hele lichaam is lichter.

Tweetal, rug, voeten trekken en duwen: stemming is rustiger, hij ervaart de kamer als ruimer, voor hem een teken van ontspanning.

Processen

Cognitieve herstructurering:

Hij ontdekt dat hij de hyperventilatieaanvallen d.m.v. ontspanningsinstructies zelf kan reguleren. Hierdoor is de angst en paniek verdwenen. Het geeft een stimulans om te oefenen. Na oefenen slaapt hij ook beter.

Hij begrijpt beter wat zijn spanningen veroorzaakt en dat hij ze kan beïnvloeden.

In hoeverre hij zaken daadwerkelijk anders aanpakt, geeft hij niet duidelijk aan, maar hij is er wel mee bezig en wil daar de tijd voor nemen.

Herstel van evenwicht: Hij oefent consequent één of twee keer per dag. Soms oefent hij in zijn pauze. Soms oefent hij tussendoor, als hij spanningsverschijnselen ondervindt. Hij slaapt beter. Zijn stemming is rustiger. Aan het eind van zijn werkdag is hij moe.

Aandachtsverschuiving: Hij noemt weinig concrete ervaringen. De aandacht gaat na de oefening duidelijk naar achter en onder, hij krijgt meer contact met zijn lichaam. Hij kan zich beter concentreren. De laatste behandelingen gaat hij bij aanvang rustiger zitten en spreekt minder snel. Hij noemt regelmatig iets wat hem de laatste tijd is opgevallen.

 

 

Functioneel ademen: Door het doen van bewegende oefeningen krijgt bij een gemakkelijke flankademhaling. Aanvankelijk gaat het ademen haperen bij passieve zelfwaarneming. Als hij zijn aandacht op het bewegen richt wordt zijn ademhaling gemakkelijker. De ademhaling is nu toegankelijk voor bewuste sturing en voor passieve aandacht. Koppelen in ontkoppelen van het ademen aan het bewegen is mogelijk, maar vraagt soms aandacht. De ademhaling wordt tijdens en na de oefening over de gehele romp, de nek en het hoofd gevoeld.

Lichaamsbewustzijn: Hij is zich bewuster geworden van spanning en ontspanning in de verschillende delen van zijn lichaam. Ook de samenhang tussen verschillende delen en de invloed van het ademen op de spierspanning is duidelijk geworden. Hij kan goed aangeven welke effecten de oefeningen hebben.

Functioneel bewegen: Na de oefeningen beweegt hij gemakkelijker en is zijn houding stabieler en voelt hij zijn botten duidelijker.

Spanningsvermindering: Hij heeft moeite met rust, stilte en passiviteit. Hij heeft de neiging sterk en snel te bewegen, heeft een hoge spierspanning. Na enkele herhalingen gaan de bewegingen vloeiender en worden de spieren zachter. Tegenwoordig wordt hij na het oefenen meer totaal losser of lichter, vroeger meer lokaal. Ook zijn er vaak minder gedachten.

 

Conclusie:

De klachten bleken in hoge mate het gevolg van gewone overspanning. Door de instructies zijn er zinvolle processen ontstaan, die de zelfregulatie hebben bevorderd. Hij ziet duidelijker welke factoren de spanningen veroorzaken en dat ze te beïnvloeden zijn.

Het is mij niet duidelijk in hoeverre hij mogelijkheden ziet om ook daadwerkelijk anders met de stressoren om te gaan. Wel is het duidelijk dat hij hiervoor zelf tijd wil nemen. Dhr. K. wil een poos aan de slag gaan met de oefeningen. Hij is benieuwd, hoe het zal gaan zonder medicatie. Per 1 december stopt hij met Seroxat na een kuur van een jaar. Daarna neemt hij contact op met mij.

niveau van overspanning:

In balans, de oefeningen lukken.

Op de geplande oefentijden thuis lukken de oefeningen goed.

Het integreren van de oefeningen tijdens de werkdag (in actie ) is nog moeilijk.