Samenvatting Casus door Frank Ettema, postcode: 1625AA Hoorn e-mail: fr.ettema@quicknet.nl

m leeftijd: 32. Collega fysiotherapeut 11 keren adem- en ontspanningstherapie	Adem en ontspanningstherapie, op eigen initiatief
klachten/probleemstelling	effect
1. Moeite met inspanning en langzaam herstel na inspanning. Momenteel te weinig inzicht in wat lichaam aan kan en hoe hiermee om te gaan.	Sterk verbeterd. Heeft beter inzicht in wat hij aan kan en is bewust dat hij meer tijd nodig heeft voor herstel.
2. Moeite grenzen te hanteren/ accepteren	Beter. Qua sport zit hij bijna weer op zijn oude niveau met minder (actieve) trainingstijd. Qua werk b.v. gaat minder werken om het goed vol te houden. Blijft moeilijk
3. Moeite met concentreren	Beter. Soms nog moeite met concentreren, dit was vaak.
4 Benauwd	Verbeterd. Alles wat ruimte geeft in de borstkas/romp, geeft meer lucht
5. Onrustig slapen	Sterk verbeterd. Wanneer dhr. onrustig slaapt en b.v. benauwd of gespannen is, gaat hij spanning volgen en valt hij weer in slaap.
6. Voelt zich gespannen	Voelt zich “lekker”, niet gespannen.
Nijmeegse vragenlijst: 30 . Algemene toestandslijst: 45	18 30
1. diagnose: verwijderen van de onderste 2 rechter longkwabben i.v.m. longtumor	2. beperkende voorwaarden: Ernstige problematiek en eventuele verwerkingsproblemen. Bronchoscopie in het begin stelde gerust. Wilde oude niveau terug, nu niet meer.
Ingang: instructies Aandacht verzamelen en spanning volgen zijn oefeningen die vooral voor het slapen gaan gedaan worden of als dhr. wakker wordt en benauwd is en niet meer kan slapen. Aanvankelijk waren de oefeningen vooral confronterend, moeilijk, soms paradoxaal, meer bewust van vermoeidheid, maar voelde ‘wel goed’. Tijd, ruimte en lucht genoeg: Geeft daadwerkelijk ruimte en ademhaling wordt makkelijker. Handpalmen naar voren+ adem, geeft meer ruimte en ademen gaat makkelijker. Hoorbaar in en uit: Ademen gaat makkelijker. Uitdrukking gezicht:Voelt de spanning in zijn gezicht en neemt af tijdens de oefening. Buiklig onderbenen op en Kortlig voeten trekken duwen: Het eerst aanspannen van een spier en vervolgens loslaten geeft een ontspannen gevoel.	handgrepen 2tal sleutelbeen optrekken en 2tal lende adem: “Ademen gaat makkelijker en alsof mijn longen gemobiliseerd zijn”.
Processen Lichaamsbewustwording: Aanvankelijk bewuster van moeheid en spanning. Nu bij gevoel van hogere spanning of slecht slapen door b.v. benauwdheid gaat dhr. aandacht verzamelen en spanning volgen. Deze spanningen verminderen of verdwijnen en dhr. slaapt weer verder. Cognitieve herstructurering: Hij heeft geleerd dat sommige signalen die aandacht trekken spanningsgebonden zijn en dat hij daar invloed op heeft. Functioneel ademen: ademen gaat gemakkelijker en dhr. voelt werkelijk meer ruimte in de borst. Adem patroon is meer verdeeld over gehele romp. “Ruimte”geeft meer lucht.	Herstel van balans: Meer bewust van zijn grenzen. Meer tijd nodig voor herstel en probeert hier zo goed mogelijk mee om te gaan. Respecteert dit en geeft voldoende tijd. Spanningsvermindering: Bewegen en vervolgens stoppen met de beweging, is prettig en ontspannen. Eerst was dit confronterend.
Conclusie: De klachten waren in zekere mate het gevolg van overspanning. Vooral het onrustig slapen, de gespannenheid en gebrekkige inzicht in wat zijn lichaam aankan is verbeterd als gevolg van toename van interne zelfregulatie. Acceptatie, benauwdheid en concentratieproblemen hebben enigszins gereageerd, maar zijn mede afhankelijk van de beperkende voorwaarden. Het onderzoek met de bronchoscopie heeft vooral in het begin veel invloed gehad. Hij heeft zijn eisen ten aanzien van werkhervatting bijgesteld.	niveau van overspanning: in balans. De meeste instructies lukken. Heeft geleerd dat sommige klachten spanningsgebonden zijn en dat hij met Adem en ontspanningstherapie daar invloed op heeft.