Samenvatting casus door Monique Schepers, postcode: 6251 NG, e-mail: infochand-ra@home.nl

Man, 32 jaar, van beroep kapper, alleenstaand 12 keer adem en ontspanningstherapie in 10 maanden (4 x december en januari 2005, 2 x Maart 2006, 6 x mei t/m september 2006	setting/medebehandeling/verwijzing Deeltijdbehandeling Verslavingszorg. Verwijzing door hoofdbehandelaar /psycholoog.
Klachten/probleemstelling eerste periode.	effect
1 onrust, opgejaagd en paniekgevoelens	Sterk verbeterd, klachten zijn gedaald tot een niveau dat groepsdeelname weer mogelijk was. Liggen veroorzaakt geen paniek meer en in algemeen heeft paniekgevoel afgenomen.
2 kortademigheid	Beter, medicatie behoefte is afgenomen en de ademruimte is vergroot.
3 eczeem	Wisselend.
4 constipatie	Verdwenen voor het moment.
5 ontsteking schouder	Tijdelijk verbeterd, maar niet verdwenen. Later is de ontsteking weer actief geworden en verholpen met een ingreep.
Klachten tweede periode
1 Moe, Lusteloos	Verdwenen, energie balans heeft zich hersteld en cliënt voelt zich vitaler.
2 Stemmingswisselingen	Sterk afgenomen, lijkt automatisch gevolg van hervinden balans en constructieve aandacht voor zijn klachten
3 Onrust	Sterk verbeterd, en wanneer onrust of paniek gevoelens zich aandienen weet cliënt deze adequaat te reguleren ofwel te verdragen.
4 zucht	Is sterk afgenomen en weet de zucht te interpreten. Gezien langdurige verslaving zal deze klacht terugkomen maar cliënt heeft zijn coping vergroot.
Nijmeege vragenlijst: 26	17
1. diagnose Medisch: Beknelde zenuw tussen de schouderbladen. Na een ingreep zijn de schouder klachten weg. Constitutioneel astma en eczeem. Eczeem is niet actief. Psychologisch: Zwak geïntegreerde man met in voorgeschiedenis verwaarlozing en misbruiksituaties. Weinig ik beleving Moeite met begrenzing in relaties.. Laag en negatief zelfbeeld. Dit werd langzamerhand positiever. Langdurige afhankelijkheid en misbruik van cocaïne, amfetamine en gokken. An einde van behandeling is de zucht verminderd en te verdragen. Terugval is uitgebleven Spraken van eenzaamheidsproblematiek, problematische relatievorming en systeemproblematiek. Dogmatiserend gedrag.	2. beperkende voorwaarden: Psychisch: Angst en paniek gedachten.Tijdens behandeling is cognitieve herstructurering t.a.v. paniekgedachten is in gang gezet. Sociaal: Geringe daginvulling en beperkt sociaal netwerk. Weinig zicht op financiële situatie. Ongezond leef en voedingspatroon. Aan einde van behandeling is financiële situatie stabiel en leef en voedingspatroon is bewuster. Reïntegratie in arbeid verloopt positief, perspectief in aangepast werk.
Ingang: instructies Spanning volgen; kan op deze manier verdragen, contact te maken met interne spanningsbron, kan deze laten voor wat het is en bemerkt dat spanning afneemt. Voornaamste modaliteiten bij deze instructie zijn, liggende positie in rustige omgeving, aandacht actief en de adem indirect, dus niet gestuurd. Hoorbaar uit; hoorbaar uit reguleert de ademhaling van de cliënt, hij past dit met name toe wanneer hij bemerkt dat de adem ontregelt of onrustig is op een manier die hij als onprettig ervaart. Helpt hem bij het controleren van paniekgevoelens. Belangrijkste modaliteiten in zowel drukke als rustige omgeving, past het toe zowel staand, zittend als liggend, aandacht is actief en adem direct gestuurd. Ruglig ademen naar de voeten; deze instructie verlegt zijn aandacht, gedachten worden rustiger en adem lager en in vloeiendere overgangen, dit maakt hem rustig. Toepassing is het meest effectief als hij al relatief rustig is of na andere instructies. Belangrijkste modaliteiten, liggende positie in rustige omgeving, aandacht passief, adem indirect, niet gestuurd. Ruglig adem volgen; Deze instructie verlegt zijn aandacht. Beweging volgen in zijn buik maakt hem rustiger, belangrijkste modaliteit, liggende positie, aandacht passief en adem indirect. Stand benen wrijven; Deze instructie heeft tot gevolg dat cliënt zich fitter, rechter en zelfzekerder voelt. Voornaamste modaliteiten, staand in huiselijke omgeving, aandacht actief adem direct gekoppeld aan de beweging en is actief in de beweging. Past deze in mindere mate toe. Hoewel hij een duidelijk effect en positieve ervaring beschrijft.	Handgrepen Handgreep lende hoofd voor/achter; Cliënt werd zich door deze handgreep en daaruit volgende instructie ‘rond zitten en lende ademhaling volgen’ bewust dat zijn ademhaling een ruimer adembereik had dat alleen zijn borst. Dit gaf hem ademverruiming en maakte hem minder benauwd. Ook had hij hierdoor de ervaring bewust sturing te kunnen geven aan zijn adem. Hij kan hierdoor rond zitten zonder benauwd te worden. Ruglig voeten trekken duwen; Cliënt kan bij deze verdragen om op zijn rug te liggen zonder aan te spannen. Handgreep maakt hem bewust van weerstand en de afname van deze weerstand in latere fase. Ademhaling is responsief, past zich aan en is functioneler na herhaling. Adem beweging vergroot in buikgebied en breedte ademhaling neemt toe. Voelt de adem beweging toenemen in flanken en bekken, voelt zich hierdoor losser, blokkades nemen af en gaf hem een duidelijke gevoel van progressie in de laatste fase. Zijn zelfgevoel en positieve beleving van de behandeling namen hierdoor toe.
Processen. 1)spanningsvermindering: er is een zichtbare spanningsafname, denken is rustiger en hij voelt zich gelukkiger. 2) herstel van evenwicht: neemt bewust momenten om te rusten en waar te nemen. Kan lichamelijke reacties t.g.v. rust verdragen en weet deze te plaatsen. Balans herstelt zich sneller, en er is een betere balans tussenin en ontspanning, beter afgestemd op zijn individuele draagkracht. 3) functioneel ademen: adem is responsief, en voor bewuste sturing toegankelijk. 4) functioneel bewegen; minder verkrampte houding, veerkrachtiger.	5)lichaamsbewustwording: het brengen van de passieve aandacht bij het lichaam is vergroot, hij weet hierdoor beter af te stemmen op zijn behoefte en hierop te anticiperen. Zijn lichaamsbeleving is positiever wat zijn zelfzorg lijkt te vergroten. Dit is ook zichtbaar in zijn houding, is assertiever, meer aanwezig en krijgt hierop positieve feedback uit zijn omgeving. Voelt zich veerkrachtiger wat ook te zien is in zijn lichaamshouding, minder verkrampt. 6) cognitieve herstructurering: er is een duidelijke verandering in zijn interpretaties en zelfveroordelingen, heeft het verband ervaren van assosiatieve gedachten en paniek reacties, is in staat zijn mentale boodschappen bij te stellen en heeft een ander beeld over de functie van ontspannen. Ziet het niet meer als iets onmogelijks maar als iets noodzakelijks en prettigs. Zelveroordelende gedachten heeft hij bijgesteld en kent het nu het effect op zijn welbevinden en toestand door negatieve zelfveroordelingen
Conclusie: De klachten waren in grote mate het gevolg van overspanning. De interne zelfregulatie is toegenomen en zogezegd intact. Beperkende voorwaarden kunnen echter dominant zijn en dusdanig beperkend werken dat klachten toch weer toenemen. Cliënt heeft echter wel de ervaring dat hij in staat is om in te grijpen en maakt zich minder afhankelijk van de omstandigheden, algemene draagkracht lijkt groter en zelfbewustzijn en vertrouwen heeft toegenomen. Paniek en onrust. Er hebben zich gedurende de behandelperiode geen acute paniekaanvallen meer voorgedaan, wel enkele momenten met paniek gevoelens. Uit de respons kan worden opgemaakt dat deze klachten spanningsgerelateerd zijn maar nauw samen hangen met negatieve interpretaties t.a.v. lichaamssignalen. Deze klachten zijn dus wel toegankelijk voor interne zelfregulatie. Moe en lusteloos. Deze klachten zijn afgenomen, nadat cliënt weer actief en bewust is omgegaan met zichzelf. Hij is in beweging gekomen, gaan zwemmen, meer lopen en leef en voedingspatroon aangepast. Men kan veronderstellen dat cliënt de neiging heeft ten gevolg van overspanning om passief te worden. Interne zelfregulatie is intact, echter beperkende voorwaarden zijn in deze bepalend voor het wel of niet in actie komen. Stemmingswisselingen, snel geëmotioneerd. Stemming is stabiel. De afname van deze klachten lijken eerder een gevolg van constructievere aandacht voor zichzelf dan dat ze het directe gevolg zijn van overspanning. De persoonlijkheidsstructuur en de draagkracht van de cliënt om te gaan met de beperkende voorwaarden zijn in deze medebepalend. Toename van ontspanning doet klachten echter afnemen en is toegankelijk voor interne zelfregulatie. Zucht. Zucht naar het middel trad vrijwel direct op wanneer de spanning opliep. Zucht is in die zin zeer spanningsgebonden, echter is verslaving, terugval en zucht een fenomeen dat op een breder vlak benaderd dient te worden en speelt de biologische, sociale en psychische context een belangrijke rol. Toch is ook deze klacht toegankelijk voor interne zelfregulatie. Pijn aan arm en schouder. De pijn aan de arm en beknelde zenuw was een probleem wat niet reageerde op de instructies. Over het ontstaan van dit probleem valt te twisten echter uit de behandeling is niet op te maken of de klacht spanningsgerelateerd was en was ook niet toegankelijk voor interne zelfregulatie. De pijn was met momenten wel beter te verdragen door toepassing van hoorbaar uit. Constitutioneel astma en eczeem. Wat gebleken is dat de klachten ten gevolge van deze aandoeningen reageren op overspanning, in die zin zijn ze in de basis niet te behandelen, maar zijn de toename van klachten ten gevolge van wel toegankelijk voor interne zelfregulatie en reageren positief op spanningsafname. Constipatie De constipatie nam af nadat cliënt zijn voedingspatroon wijzigde, meer water ging drinken en spanning afnam. Het hoeft dus niet te betekenen dat de klacht direct spanningsgerelateerd was, hoewel de bewustwording over zijn spanning en leefpatroon hem wijzigingen hebben doen aanbrengen hierin die effect hadden. Hier is dus meer sprake van een externe actieve zelfregulatie.	Niveau van overspanning: Bij aanvang Bij aanvang proefbehandeling en start van follow-up lijkt het overspanningniveau sterk verstoord. Echter gezien het aantal psychosociale stressoren en beperkende voorwaarden reageert cliënt toch overwegend goed op de instructies er is voldoende ingang. In die zin is de interne zelfregulatie intact maar zijn de mate van psychosociale stressoren en andere beperkende voorwaarden bepalend voor het niveau van overspanning. Na 12 behandelingen: Na 12 behandelingen is het niveau van overspanning in balans echter nog steeds vatbaar voor de invloed van beperkende voorwaarden en psychosociale stressoren. Cliënt heeft zijn coping en repertoire om adequaat te anticiperen op deze stressoren vergroot en bewustzijn van zijn zelfregulerend vermogen heeft in grote mate toegenomen.